Hiện nay vẫn chưa có biện pháp điều trị khỏi hoàn toàn căn bệnh này, tuy nhiên, việc phát hiện dấu hiệu HIV sớm trong giai đoạn đầu sẽ rất tốt cho quá trình điều trị, kiểm soát bệnh và giúp kéo dài sự sống. Đồng thời, việc này còn hạn chế sự lây lan nguy hiểm của căn bệnh này ra cộng đồng.
Những điều cần biết về HIV
HIV do virus HIV (Human Immunodeficiency Virus) gây ra. Loại virus này xâm nhập vào hệ thống miễn dịch, tấn công các tế bào làm suy giảm khả năng miễn dịch của cơ thể. HIV còn được gọi là bệnh AIDS, SIDA theo cách gọi quen thuộc ( hội chứng suy giảm miễn dịch ở người).
Người mắc HIV sẽ không chết vì sự tấn công của virus mà nguyên nhân tử vong là do các bệnh cơ hội thông thường như: ho, sốt, cảm… HIV làm hệ miễn dịch bị suy giảm trầm trọng, từ đó các bệnh cơ hội có nhiều điều kiện thuận lợi để phát triển và gây nguy hại đến người bệnh.
Hiện nay chưa có thuốc diệt virus và vaccine phòng bệnh HIV. Tuy nhiên, bệnh có thể được chữa trị bằng thuốc ức chế virus và giúp người bệnh có tuổi thọ kéo dài gần như người bình thường.
Dấu hiệu HIV ở giai đoạn đầu
Sau khi có tiếp xúc với nguồn bệnh từ 2 – 6 tuần người bệnh bắt đầu xuất hiện những biểu hiện sớm của bệnh, tuy nhiên các dấu hiệu HIV sớm này khá giống với bệnh cảm cúm thông thường, dễ gây nhầm lẫn.
Chuyển sang giai đoạn 2, ở giai đoạn này người bệnh gần như không có triệu chứng gì, nên rất khó để phát hiện bệnh. Cho đến khi người bệnh bước vào giai đoạn cuối AIDS, lúc này hệ thống miễn dịch suy giảm đáng kể, người bệnh dễ mắc các bệnh nhiễm trùng cơ hội. Những dấu hiệu HIV bạn đáng lưu tâm:
Sốt và ớn lạnh
- Sốt nhẹ từ 37,5 đến 38 độ C, kèm theo cảm giác ớn lạnh. Thời điểm này virus HIV di chuyển vào mạch máu và bắt đầu nhân rộng số lượng lớn nên gây ra các phản ứng kích thích ở hệ miễn dịch.
- Thời gian sốt sẽ thường kéo dài trong một hoặc hai tuần, hoặc có thể chỉ xuất hiện trong một ngày. Dấu hiệu HIV này rất dễ bị người bệnh không chú ý tới.
Mệt mỏi
- Khi virus HIV xâm nhập vào cơ thể, hệ miễn dịch sẽ nhận biết và phát hiện ra các tác nhân ngoại lai đồng thời sẽ tạo phản ứng viêm để bảo vệ cơ thể bạn. Phản ứng này khiến cho bạn thường xuyên cảm thấy mệt mỏi. Cơ thể bạn sẽ luôn cảm thấy kiệt sức mặc dù chế độ ăn uống, nghỉ ngơi vẫn đều đặn như mọi người, nó không giống với mệt mỏi do thiếu ngủ, hay làm việc quá sức.
- Cơ thể mệt mỏi hay bị người bệnh bỏ qua vì bị nhầm lẫn với các bệnh thông thường khác nên không đi xét nghiệm HIV sớm. Nhưng đây cũng là một dấu hiệu HIV bạn nên lưu ý.
Ra mồ hôi trộm
- Phải đến 50% bệnh nhân đổ mồ hôi trộm vào ban đêm trong giai đoạn đầu nhiễm HIV. Sốt cao, ra mồ hôi trộm vào ban đêm là triệu chứng thường thấy những người nhiễm HIV bay bị bỏ qua.
- Việc này diễn ra không phải do làm việc quá sức hay do thời tiết, nhiệt độ nóng thì đây có thể là dấu hiệu HIV trong giai đoạn đầu.
Đau họng
- Đây có thể là dấu hiệu HIV của giai đoạn cửa sổ (giai đoạn sơ nhiễm ARS). Người bệnh có thể bị viêm họng, đau rát họng, khó nuốt, đau đầu.
- Thời gian đầu khi mới nhiễm, cơ thể chưa kịp tạo ra các kháng thể chống lại virus HIV, vì vậy làm xét nghiệm kháng thể có cho kết quả không chính xác.. Phải mất từ 21 – 90 ngày, các kháng thể HIV xuất hiện trong máu. Lựa chọn các phương pháp xét nghiệm HIV khác nhau là việc quan trọng để phát hiện virus HIV.
- Bạn nên tiến hành xét nghiệm phơi nhiễm HIV để đảm bảo lợi ích của bản thân và những người khác, hạn chế lây nhiễm vi bệnh HIV dễ lây nhất trong giai đoạn sớm.
Sưng hạch cổ, nách và bẹn
- Dấu hiệu HIV trong giai đoạn đầu thường hay bị nhầm lẫn với các bệnh thông thường như cảm cúm, giang mai hoặc viêm gan bởi chúng có nhiều triệu chứng rất giống nhau, bao gồm đau cơ bắp, đau khớp và nổi các hạch bạch huyết ở cổ, nách.
- Hạch bạch huyết là một phần của hệ thống miễn dịch, chúng bị viêm sưng, nổi lên khi có các bệnh nhiễm trùng. Các hạch sưng to có thể là dấu hiệu HIV giai đoạn sớm.
Phát ban đỏ ở da
- Phát ban ở da hay gặp thường là các bệnh lý về da hoặc do dị ứng da . Tuy nhiên, khi nhiễm HIV từ 15 – 30 ngày, phát ban HIV là triệu chứng phổ biến nhất của các bệnh nhân.
- Các vết ban đỏ do nhiễm HIV có thể xuất hiện ở thân trên cơ thể. Nếu phát ban không rõ nguyên nhân hoặc điều trị không hết, thì đây có thể là một dấu hiệu HIV, bạn nên làm xét nghiệm HIV để có thể phát hiện bệnh sớm nhất.
Buồn nôn, tiêu chảy
- Khoảng 30% – 60% người bị nhiễm HIV có triệu chứng buồn nôn, tiêu chảy trong thời gian ngắn ở giai đoạn đầu. Những triệu chứng này có thể do các tác dụng phụ của việc điều trị kháng virus hoặc do nhiễm trùng cơ hội nào đó gây ra.
- Biểu hiện mãi không hồi phục, không thuyên giảm mặc dù đã sử dụng thuốc, điều trị cơ bản thì đây có thể là dấu hiệu HIV bạn cần quan tâm
Móng tay, móng chân đổi màu sắc
- Đây là dấu hiệu HIV được phát hiện muộn, chúng biểu hiện qua việc thay đổi màu sắc móng tay và móng chân như bị bệnh móng tay dùi trống, tách móng hoặc màu sắc thay đổi, móng có đường màu hơi đen, màu nâu nâu hoặc theo chiều dọc, chiều ngang.
- Những triệu chứng thay đổi của móng tay thường do viêm nhiễm nấm. Những bệnh nhân nhiễm HIV bị suy giảm miễn dịch sẽ dễ bị nhiễm nấm hơn.
Bên cạnh những dấu hiệu HIV phổ biến trên thì một số triệu chứng ít gặp hơn ở giai đoạn sớm bạn cũng cần phải để ý như: Rối loạn kinh nguyệt ở phụ nữ, giảm cân không rõ nguyên nhân, nhiễm trùng, tưa miệng… Khi có bất kỳ nghi ngờ tiếp xúc với nguồn bệnh và có xuất hiện dấu hiệu HIV sớm, bạn nên làm xét nghiệm chẩn đoán sớm.
Xét nghiệm, điều trị HIV sớm có lợi ích gì?
Các dấu hiệu HIV cùng việc xét nghiệm sớm giúp cho người bệnh phát hiện được sớm bệnh đem lại nhiều lợi ích:
Điều trị hiệu quả, tuổi thọ được kéo dài
Điều trị HIV sớm giúp người bệnh duy trì sức khỏe, kéo dài tuổi thọ của mình và sống có ích cho gia đình và xã hội. Bạn không nên để đến khi cảm thấy mệt mỏi, bị ốm mới đến các cơ sở y tế.
Khi hệ miễn dịch bị suy giảm trầm trọng, cơ thể không đủ sức chống lại các tác nhân gây bệnh, lúc này, người bệnh rất dễ mắc các bệnh nhiễm trùng nặng. Do đó, cần đến cơ sở y tế ngay khi phát hiện nhiễm HIV để được tư vấn, điều trị hiệu quả, duy trì tuổi thọ.
Giảm chi phí khám chữa bệnh
Khi hệ miễn dịch chưa bị suy giảm nặng nề, cơ thể còn khỏe mạnh bạn sẽ không mắc phải các bệnh nhiễm trùng cơ hội. Do đó cũng tiết kiệm được nhiều chi phí trong quá trình chữa trị hơn.
Giảm nguy cơ lây nhiễm
Phát hiện và điều trị HIV sớm sẽ giúp bạn và mọi người có các biện pháp ngăn ngừa cũng như hạn chế sự lây lan sang người khác, đặc biệt là gia đình, bạn bè và cộng đồng. Ngay khi có các dấu hiệu HIV ở giai đoạn đầu, người bệnh nên đến các cơ sở y tế uy tín làm xét nghiệm HIV, để phát hiện và điều trị bệnh sớm, đem lại kết quả tốt.
HIV lây nhiễm qua đường nào và các biện pháp phòng tránh
Để hạn chế tốt nhất việc nhiễm HIV, thì bạn cần hiểu rõ các con đường lây nhiễm cũng như các phòng tránh để bảo vệ bản thân cũng như gia đình, mọi người xung quanh.
Các con đường lây nhiễm HIV
Virus HIV lây nhiễm qua 3 đường chính:
- Đường máu: Tiếp xúc với bệnh nhân nhiễm HIV tại các vết thương hở sẽ có khả năng lây nhiễm rất cao.
- Đường tình dục: Virus HIV tồn tại nhiều trong tinh dịch và dịch âm đạo, cho nên khi quan hệ với người bị nhiễm HIV mà không sử dụng bao cao su sẽ khiến cho đối phương bị mắc HIV.
- Đường mẹ sang con: Virus HIV tồn tại trong sữa của người mẹ nhiễm HIV. Khi dùng sữa mẹ để nuôi con sẽ khiến cho trẻ cũng bị nhiễm HIV.
Cách phòng tránh nhiễm HIV
Phòng tránh qua đường máu
- Không sử dụng chung kim tiêm, các kim tiêm chỉ được dùng 1 lần duy nhất.
- Dùng riêng các vật dụng cá nhân: Dao cạo râu, kim châm cứu, kim xăm, dụng cụ làm móng, súng bấm lỗ tai, bàn chải đánh răng,…
- Khi tiếp xúc với máu cần sử dụng bao tay cao su hoặc túi ni lông, tránh tiếp xúc trực tiếp.
- Chỉ được truyền máu khi có sự cho phép của bác sĩ.
Phòng tránh qua đường quan hệ tình dục:
- Khi quan hệ tình dục, sử dụng bao cao su đúng cách, không được quan hệ bừa bãi.
- Sống chung thủy.
Phòng tránh qua đường mẹ sang con:
- Khi người chồng có các dấu hiệu HIV cao thì cần đến cơ quan y tế làm xét nghiệm và được tư vấn hướng xử lý. Sử dụng thuốc dự phòng sẽ giúp làm giảm nguy cơ lây nhiễm HIV từ mẹ sang con.
- Thai nhi chưa nhiễm HIV thì người mẹ cần có các kiến thức để thực hiện biện pháp dự phòng, tiếp nhận phác đồ điều trị dự phòng để làm giảm nguy cơ lây nhiễm HIV sang con.
Các lưu ý khi có dấu hiệu HIV
Từ trước đến nay, HIV được coi là căn bệnh mãn tính, người bệnh phải sống chung cả đời, không có thuốc chữa trị khỏi bệnh cũng như vắc xin phòng ngừa. Mặc dù vậy khi có các dấu hiệu HIV bạn không nên bi quan mà thay vào đó thăm khám, chữa trị kịp thời để kéo dài tuổi thọ, Một vài lưu ý cần tuân thủ:
- Ngừng quan hệ tình dục, chủ động phòng tránh làm giảm nguy cơ lây nhiễm cho mọi người xung quanh.
- Trao đổi trung thực, thành thật với gia đình để được hỗ trợ trong quá trình điều trị, phòng tránh lây nhiễm trong thời gian chung sống.
- Nếu quan hệ tình dục sau khi có hành vi dễ bị nhiễm HIV, đối phương cũng nên đi kiểm tra HIV để phát hiện được sớm nhất.
- Duy trì sống lành mạnh, ăn uống điều độ, tuân điều trị ARV của bác sĩ.
Kết luận
Khi có các dấu hiệu HIV nêu trên, bạn đừng chủ quan mà hãy đến ngay các cơ sở y tế uy tín làm xét nghiệm HIV để phát hiện sớm cũng như điều trị kịp thời. Đừng quá lo lắng, mặc dù chưa có thuốc chữa khỏi hoàn toàn nhưng nếu tuân thủ đúng các quy tắc và kiên trì điều trị, chúng sẽ giúp bạn duy trì tuổi thọ và sống có ích hơn cho xã hội, cộng đồng.
